Vibe coding – bu dasturlashning sun’iy intellekt yordamida yangi uslubini ifodalovchi atama. Uning asosiy g‘oyasi – kodni qatorma-qator qo‘lda yozish o‘rniga, oddiy tabiiy til bilan berilgan topshiriq va tavsiflar yordamida AI vositalariga vazifa berib, kerakli dasturiy yechimni olishdir. OpenAI asoschilaridan Andrej Karpathy bu atamani 2025-yil boshlarida ilk bor ishlatib, «Men deyarli hech narsa yozmayman: faqat ko‘raman, aytaman, ishga tushiraman va ko‘chirib olaman – va, deyarli har doim ishlaydi» deb ta’riflaganindiatoday.inindiatoday.in. Ya’ni, vibe coding’da dasturchi «rejissyor» kabi harakat qilib, nima qilish kerakligini bildirib qo‘yadi, qolgan murakkab sintaksis va tuzilmalarni esa AI hal qiladi. Learnprompting sayti ta’kidlashicha, vibe coding – bu «AI’ni sizning sherikingiz yoki asosiy dasturchingiz sifatida ishlatib, siz faqat ustuvor g‘oyalarni aniqlab berasiz» deganidir learnprompting.org.
Vibe codingni karantida tanitgan Andrej Karpathy o‘z xabarida: «Men nima qilishimni ko‘rib, aytaman, ishga tushiraman, nusxa ko‘chirib qo’yaman – va, deyarli har doim, ishlaydi» deb yozganindiatoday.in learnprompting.org. Bu vaziyatda dasturchi kod yozish o‘rniga o‘z ijodiy g‘oyasini tavsiflab, sun’iy intellektga bajarishni topshiradi. Natijada, eski maktab uslubidagi sintaksis masalalari unutilib, loyiha yaratuvchining ijodiy yo‘nalishi asosiy o‘ringa ko‘tariladi. IBM maqolasiga ko‘ra, vibe coding shunday tushuntiriladi: foydalanuvchi oddiy so‘zlar bilan nima qilishni xohlashini aytadi, AI esa uni bajariladigan kodga aylantiradi ibm.com.
Sun’iy intellekt yordamida kod yozish va vositalar
Vibe coding konsepsiyasi AI modeli va dasturlash yordamchisiga tayanadi. Masalan, GitHub Copilot, Replit Ghostwriter yoki OpenAI ChatGPT kabi vositalar foydalanuvchining tabiiy tildagi so‘rovlarini kodga aylantiradi indiatoday.in. IBM maqolasida ta’kidlanishicha, vibe coding uchun avvalo mos platforma yoki yordamchi tanlanadi (masalan, Replit, Cursor yoki Copilot)ibm.com. Keyin loyiha vazifasi oddiy tilda aniq bayon qilinadi va AI’dan kerakli funksiyalarni yozib berishi so‘raladi ibm.com. Quyida oddiy bosqichlar keltirilgan:
- Platforma va vositani tanlash: GitHub Copilot, Replit Ghostwriter, Cursor.ai yoki ChatGPT kabi AI yordamchi platformasidan foydalanish ibm.com.
- Vazifani ta’riflash: Oddiy til bilan loyihaning nima ekanligini, funksiyalarini tushuntirish va kerakli kodni so‘rashibm.com.
- Natijani tahrir qilish: AI tomonidan yaratilgan kodni sinab ko‘rish, xatolarini tuzatish yoki kerak bo‘lsa takomillashtirish.
Yangi trend bilan bog‘liq so‘rovlar jadal o‘sib borar ekan, tadbirkorlar ham unga qiziqmoqda. Masalan, Replit bosh direktori Amjad Masad ta’kidlaganicha, platforma foydalanuvchilarining 75% atrofida foydalanuvchi «oddiy» kod yozmaydi – ular sun’iy intellekt yordamida ishlaydi indiatoday.in. Bu esa vibe codingning odamlar orasida juda ommalashib borayotganidan dalolat.
Mashhur platformalarda vibe coding trendi
Bugungi kunda vibe coding social media va texnologiya maydonchasida kutilmaganda mashhur bo‘ldi. TikTok va YouTube’da #vibecoding hashtag’lari ostida minglab videolar e’lon qilinmoqda, ular orqali dasturchilar yangi loyihalarni AI yordamida yaratayotgani namoyish etilyapti. YouTube’dagi ba’zi texnologiya kanallari (masalan, Matthew Berman nomli ta’limchi) ham bu mavzuga bag‘ishlangan kontent yaratdi; ular vibe codingni «nima yaratmoqchi ekanligingizga urg‘u berib, hissiyot va ijodga tayanish» deb tushuntiradi mandarakale.medium.com.
Shu bilan birga, investorlar va texnologiya rahbarlari ham vibe codingga e’tibor qaratmoqda. Y Combinator rahbari Garri Tan yaqinda bergan intervyusida, «vibe coding» tufayli endi kichik jamoalar ilgari katta guruh bilan bajargan ishlarni ham bajara olayotgani qayd etilgan indiatoday.in. Demak, startaplar va prototiplash bo‘limlari kabi ijodkor yo‘nalishlarda vibe coding katta rol o‘ynayapti. GitHub kabi platformalar ham AI yordamida kod ishlab chiqishni targ‘ib qilyapti: masalan, GitHub Copilot mutaxassislariga va odamlarga ular xohlagan funksiyalarni ingliz tilida tasvirlab berish imkonini yaratadi indiatoday.in.
Dasturchilar va yoshlar: vibe coding foydalanuvchilari
Vibe coding keng auditoriyaga mo‘ljallangan, hatto bolalar ham shu yo‘nalishda ko‘nikma olayapti. Scratch kabi blokli kodlash muhitlari (MIT tomonidan yaratilgan) millionlab yosh dasturchiga begona emas va ular asosan vizual tarzda – elementlarni tortib tushirish orqali loyihalar yasaydiindiatoday.in. India Today nashrida aytilishicha, Scratch foydalanuvchilari soni 100 milliondan oshgan, ularda vibe coding ruhiyati – kodni boshqasiga ko‘chirish o‘rniga drag&drop usulida yaratish – allaqachon kundalik amaliyotga aylangan indiatoday.in. Ayollar va yoshlar uchun tashkil etilgan Code Club, Girls Who Code kabi tashabbuslar ham bu yo‘nalishga rag‘bat bermoqda indiatoday.in. Yigirmanchi asrda «kodlash uchun aql bovar qilmas murakkablik kerak» degan qarash endi eskirmoqda – vibe coding tufayli endi dasturchilik har kim uchun tushunarli va erishiladigan mahoratga aylanmoqda indiatoday.in indiatoday.in.
Xulosa
Yangi ruhdagi vibe coding trendi dasturchilikni odatdagidan farqli tarzda olib borishga chaqiradi. Unda an’anaviy sintaksisdan ko‘ra, foydalanuvchining ijodiy niyatini oddiy til yordamida ifodalashi va sun’iy intellekt vositalari orqali amalga oshirilishi o‘rinli hisoblanadi indiatoday.in learnprompting.org. TikTok, YouTube va boshqa platformalarda bu yo‘nalishda mazmun izlanadi va almashiladi; masalan, mashhur texnologiya liderlari Karpathy, Garry Tan yoki Replit bosh direktori Amjad Masad vibe coding haqida fikr bildirganindiatoday.in indiatoday.in. AI vositalari (ChatGPT, GitHub Copilot, Replit Ghostwriter va boshqalar) esa vibe codingni haqiqiy biznes va ta’limda ishlatishga imkon bermoqdaindiatoday.inibm.com. Shu bilan birga, jamiyatda uzoq muddatli rivojlanish uchun an’anaviy kodlash ko‘nikmalari ham muhimligi unutilmasligi kerak.